“Tıpta bir devrimin eşiğindeyiz: dejeneratif yaşlanmayı anlamada, tedavi etmede ve sonunda da nedenlerini önlemede. Fakat, tıpta devrimler ancak araştımalara fon bulunması için ayaklanırsak gerçekleşir. Bunu kanser için yaptık. Alzheimer için yapıyoruz. Yaşlanma -ve daha uzun ve daha sağlıklı ömürler dönemi yaratmak- için de yapabiliriz!”

 Tithonus Yanlışının Heryerdeliği

İlginç bir deneyim: tanıdığınız herhangi birini bulun ve 150 yıl yaşamak için daha iyi ilaçlar kullanmanın sakıncalarının ne olduğunu sorun. Bahse girerim ki, onda dokuz arkadaşlarınız size bu kadar uzun yaşamanın çok kötü bir şey olacağını yaşamlarının çoğunu bir ayağı çukurda, yaşlanmaya bağlı giderek artan olumsuz durumlarla eli ayağı tutmaz olarak geçireceğini söyleyecektir. Başka bir deyişle, arkadaşınız “sağlıklı yaşam uzamasının” “daha uzun süre yaşlanmak” anlamına geldiğini düşünecektir.

Sağlıklı yaşam uzaması konusundaki bu ön yargı “Tithonus Yanlışı” olarak bilinir. Ne yazik ki, yaygındır.  Bir çok insan sağlıklı yaşam uzamasına kesinlikle boş verir, çünkü, sandıklarınca, giderek yaşlı ve güçsüz olmada bir çekicilik görmezler.

Tithonus Yanlışı adını eski bir mitten alır. Chris Lawson’ın yazdığı gibi:

Yunan mitolojisinde Tithonus şafak tanrıçası Eos’a aşık yakışıklı bir ölümlüdür. Eos sevgilisi Tithonus’un yaşlanmaya ve ölüme yazgılı olduğunu anlar. Sevgilisine ölümsüzlük vermesi için Zeus’a yalvarır.

Zeus kıskanç bir tanrıdır, güzel tanrı ve tanrıçaları baştan çıkarmak için hile yapmaya yatkındır. Eos’un bundan başka birşey düşünemeyecek hale gelmesinden memnun olmamıştır.  Klasik bir şeytan pazarlığı yapar ve Eos’un dileğini yerine getirir. Tithonus’u ölümsüz yapar fakat ona sonsuz bir gençlik bağışlamaz.

Tithonus yaşlandıkça güçsüzleşir, kaçıklaşır ve sürekli yaptığı saçmalıklarla sonunda Eos’u kendinden uzaklaştırır.

Çaresizlik içindeki Eos Tithonus’u bir çekirgeye dönüştürür. Yunan mitolojisinde çekirge ölümsüzdür (bunun kültürel bir pareleli de Cin’lilerdeki  agustos böceklerinin sonsuza kadar yaşadıkları inancıdır). Bu mit ağustos böceklerinin bunayan yaşlılar gibi neden durmaksızın gevezelik ettiklerini açıklar.

Okunmaya değer makalesinde Chris, modern ilaçların güçsüzleşen ve bunayan bir yaşlı toplum dünyasına asla yol açmayacağını söyleyerek devam eder. Sağlıklı yaşam uzaması ömrün sağlıklı kısmının uzaması anlamına gelir, güçsüzlük yıllarının artması değil. Tithonus Yanlışıyla savaşırken bu yüzden “sağlıklı yaşam uzaması” terimini ortaya attım  (Eminim ki bunu ilk yapan ben değilim. “Sağlık aralığı” (health span) terimi de, benzer nedenlerle, yaygın olarak kullanılmaktadır).

Sağlıklı yaşam uzamasına ilgiyi arttırmak ve ciddi anti-aging araştırmalara geniş destek kazanmak için Tithonus Yanlışı gibi yanlış kavramlarla empoze edilen engelleri aşmak zorundayız. Sağlık ve ömür uzunluğunun geleceği için medya ve halkın  eğitiminin  öneminin  nedenlerinden biridir bu.

The Ubiquity of Tithonus Error,  www.longevitymeme.com

 

 

 

“Ancak yaşlanan birisi yaşam hakkında tam ve uygun bir tasarıma sahip olur.”
~ Schopenhauer