Zihinsel Canlılık

Dr. Robert Butler’ın Uzun Ömür Reçetesi (1)

Time Goes By’ı düzenli takip eden insanların çoğunun zihinlerini nasıl aktif tutacakları konusunda bir derse ihtiyaçları yok. Biz gayretli okuyucular, blogcular, aktivistler, aile şecerecileri, mecburi  bilgisayar öğrencileri, yazarlar, şairler, fotoğrafçılar, öğretmenler, yolculuk yapanlar ve dahasıyız.

Bir çoğumuz kariyerimizden emekliliğe geçiş yaptık ve pek çok kişi de yapacak. Dr. Butler burada kullanacağım önemli bir saptama yapıyor, yaşlandıkça zihinsel keskinliğimizi korumak için bilinen reçetelerin çoğunu kapsayan blog yazmayı geliştirmek için.

“…birçok insan işyerinin entelektüel ve sosyal teşvik için temel kaynak olduğunun farkında değildir; her günkü karşılıklı konuşma ortamı içinde olmanın eksikliğinin, fikir ve mücadelelerin eksikliğinin başka etkinliklerle doldurulma gereksinimi vardır.

“Elbette, eğer isterseniz her günkü işinizden emekli olun ancak bunu yalnızca doldurmak zorunda kalacağınız saatlerinizin olacağı farkındalığıyla değil amaç,  yapı ve arkadaş kaybı hissedebileceğiniz farkındalığıyla da yapın.”

Bazılarına, benim gibi, emeklilik zorunlu işten çıkarmayla geldi. Asla bir başka işiniz olmuyor ve ilk başta, birkaç ay hatta bir yıl ya da daha fazla iş aramadan, iş yerinden sürekli olarak çıkarılmış olduğunuzun farkında olmuyorsunuz.

Dr. Butler’in Uzun Ömür Reçetesi kitabında, “Zihinsel Canlılığınızı Koruyun,” bölümü beyin sağlığımızı korumak için üç genel strateji içinde birçok taktik içeriyor.

1. Bilişsel jimnastikler
2. Beyninizi yeniden düzenleyin
3. Yaşam tarzı seçimlerinizi geliştirin.

Bu üç bölümün her birinde sonraki yıllarımızın tümü boyunca en iyi bilişsel fonksiyona ulaşmamız için etkinlikler listesi var. Çok fazla, bunlara girmeyeceğim, olasılıkla çoğunu biliyorsunuz. Ancak, bu bölümde önemli bulduğum şey, Dr. Butler’in  en son bilimsel araştırmalara dayalı olarak yaşlı beyinler hakkındaki yaygın yanlış fikirleri güven veren bir şekilde yalanlaması.

“Ciddi beyin hastalığının olmadığı durumda, insanlar gelişmeyi durdurmaz, yaşımız ne olursa olsun… beyinleriniz nöron ve diğer neural bağlantı dediklerimiz dahi,l sinir hücreleri yapmaya devam eder. İşleyiş, erişkin merkezi sinir sisteminde çocuğunkinde olduğu kadar hızlı değildir, ancak erişkin insan beyni devamlı olarak uyum sağlıyor ve kendini yeniden programlıyor.”

Butler, çoğumuzun belleğimizin fonksiyon bozukluğunu abarttığımızı rapor ediyor:

“Yaşlı insanların yüzde 80 kadarı bellek kaybı rapor etmiştir –ancak testler bu subjektif raporların abartıldığını çıkarmıştır. Öyle görünüyor ki, zayıflayan bellek korkumuz gerçek fakat küçük bir bellek kaybını abartılıyor….

“Birçok insan  kaybolmaz belleklere zaman içinde ulaşacaktır; dünün hafif unutkanlığı endişelenecek bir şey değildir, diğer bilişsel fonksiyonları içermediğinden  ve ilerlemesinin mümkün olmayışından.”

Butler, 65  ve daha yaşlı insanların zihinsel canlılık bakımından eğitilmesinin etkilerini araştıran bir çalışmaya dayalı olarak rapor ediyor:

“Sonuçlar etkileyici ve cesaret verici. On ders eğitim alanlar bilişsel yeteneklerinin arttığını gördü.  Yarar ölçülebilir, hızlı ve  uzun süreliydi;  deneyin bulduğu gibi mantık yürütme, bellek ve zihinsel işlemin hızı gibi kazanımlar beş yıl sonra da hala  görülür olacaktı.”

Ben aktivite hatırı için aktivite yapmada çok sorunlu olduğumdan – varılacak bir yer olmaksızın yürümek,  egzersiz rutinimi engelleyen bir örnektir-  birkaç yıl önce lanse edilen beyin geliştirme oyunları beni sıktı. Anlamak istediğim bir şey konusunda araştırma yapmayı ya da bir sorunumu çözmeyi tercih ederim.  Ancak eğer sizin benden iyi bir  toleransınız varsa bunlara boş verilebilir.  Butler, diğerlerinin yanı sıra  SharpBrain.com ve Luminosity.com (paralı) sitelerinden söz ediyor ve ayrıca diyor ki,

“Web de ya da başka türlü bilgi araştırmanın kendisinin, belleği ve zihinsel işlem becerilerini keskinleştirebilen bir entelektüel egzersiz olduğunu hatırda tutun.”

Time Goes By’a eşlik eden bir blog olan  The Elder Storytelling Place’de  (Yaşlıların Hikayeanlatma Yeri) katkıda bulunanlar sık sık gençliklerinden anekdotlar ve olaylar veriler. Ben bir çocukken ve yaşlılar bir parti, piknik ya da tatildeyken buluşma hikayelerini anlatarak başlardı – “Ben senin yaşındayken…”  Duymamaya çalışırdım. Dr. Butler yaşlıların hatıralarını reddedenlerin yalnızca etiket takan çocuklar olmadığını söylüyor:

“…1950’lerin psikoloji ve gerontoloji kitaplarının yazarları arasında oldukça yanlış bilgi içeren bir görüş birliği, ‘çenesi düşük’, ‘sıkıcı’ ve ‘geçmişte yaşayan’ olarak anılan yaşlı insanları reddetti. Profesyoneller, belleklerinin işe yaramadığı imasıyla ‘zihinlerinin gezindiğini’ düşündü…

“Bununla birlikte araştırmalar… yaşamın ileri dönemindeki hatırlamaların, yaşlanan insanlar önemli bir içsel deneyimden geçtiklerinden dolayı,  önemli bir rolünün olduğunu ortaya çıkardı. ‘Yaşam muhasebesi” terimi bu hatırlama sürecini tanımlamak için ortaya atıldı ve bugün devam eden araştırmalar geriye bakmanın önemine destek vermektedir.”

Dolayısıyla lütfen harika “Yaşlıların Hikayeanlatma Yer”i anılarınızı yazmaya devam edin.

Dr. Butler’in kitabı yalnızca uzun ve sağlıklı bir yaşam için değil ,aynı zamanda yaşlanmanın kendisinin  çalışılması için bir başlangıç.  Öğütleri  (sona erdirmiş olabileceğimiz aktiviteleri hatırlatma ya da yeni bilgiler verme) kadar yararlı olan yeni araştımaları da açıklayışı (acemilerin anlayacağı dilden) reçetelerine iç bir görü ve derinlik veriyor.

The Longevity Prescription of Dr. Robert Butler: Mental Vitality